Bộ Công Thương nói ‘Đánh giá “nếu sản xuất 660.000 tấn bauxite sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD là vội vã, thiếu cơ sở”,
Chuyên gia trong nước nói bất lợi của dự án bauxite trên Tây Nguyên là quá rõ nhưng xử lý thế nào là vấn đề phức tạp.
Ông Hà Huy Thành, cựu Viện trưởng Viện Môi trường và Phát triển Bền vững, nói với BBC hôm rằng “có thể nói đây là một dự án không có lợi gì cho đất nước lắm”.
“Ngay từ hội thảo đầu tiên tại Đắc Nông thì chúng tôi cũng đã phát biểu rồi. Có hai mảng vấn đề. Một là về kinh tế và hai là tác động môi trường. Phần lớn các học giả đều phát biểu là không nên làm, nhưng cuối cùng chính phủ vẫn làm.
“Hiệu quả kinh tế thì rõ ràng là không có rồi. Còn về môi trường thì càng đào sâu thì càng tàn phá môi trường Tây Nguyên.
“Còn tác động xã hội thì dân cư bị di dời, đẩy sâu vào rừng hơn và có thể có những đảo lộn và tác động xã hội.
Trả lời câu hỏi BBC về cái gọi là luận chứng khả thi trước khi thực hiện hiện dự án, ông Thành nói vấn đề là ai làm cái luận chứng khả thi đó.
“Ngay cả các nhà kinh tế từ Bộ Công thương cũng từng có ý kiến là dự án này không có lợi về kinh tế rồi. Thế nhưng chính phủ xét thấy có lợi thì chính phủ làm.
“Bây giờ thì sự việc như thế nào thì nó đã rõ quá rồi nhưng xử lý thế nào là vấn đề phức tạp. Không đơn giản là nói bỏ là bỏ hay nói làm là làm được nên theo tôi chắc là lại phải có các cuộc trao đổi khác để đi tới thống nhất, kể cả việc nếu làm thì sẽ làm tiếp thế nào và mở rộng đến đâu.
Nhận xét của ông Hà Huy Thành được đưa ra trong bối cảnh Bộ Công thương vừa phản hồi lại thông tin được đưa ra tại một cuộc tọa đàm về các dự án bauxite cuối tuần trước.
Tại cuộc tọa đàm này, ông Nguyễn Thành Sơn, nguyên Giám đốc các dự án đồng bằng sông Hồng của Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) được truyền thông trong nước dẫn lời phân tích và kết luận rằng “nếu sản xuất đủ 660.000 tấn theo kế hoạch thì tổng lỗ năm 2015 của TVK sẽ khoảng 37,4 triệu USD”.
“Bộ này đồng thời trích dẫn nhận định của đoàn giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng các dự án bauxite có hiệu quả kinh tế và nhấn mạnh: Đánh giá “nếu sản xuất 660.000 tấn bauxite sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD” là vội vã, thiếu cơ sở”, báo Thanh Niên đưa tin vào hôm 30/03.
Nhiều chuyên gia đã nhận định chủ đầu tư là Tập đoàn Công nghiệp than – khoáng sản Việt Nam (TKV) đã “sập bẫy” của nhà thầu Trung Quốc, theo báo Tuổi Trẻ ra ngày 29/03.
“Ngày xưa, nói đến dự án bôxit Tây nguyên người ta lo về ảnh hưởng tới môi trường (bùn đỏ). Đến nhà máy alumina thì lo thêm vì hiệu quả kinh tế”, ông Nguyễn Thành Sơn được báo Tuổi Trẻ này dẫn lời.
Dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên gây nhiều tranh cãi bấy lâu nay với tầng lớp trí thức tại Việt Nam từng mở một trang web mang tên bauxite chỉ để nói về các mối nguy hại của dự án này.
Bài “Bô xít Tây Nguyên – Mọi con đường đều dẫn đến thua lỗ” của tác giả Tô Văn Trường đăng vào ngày 30/03 trên trang web này có đoạn:
“Thời gian gần đây, khi Thủ tướng đến thăm Tây Nguyên các cơ quan chức năng đã báo cáo vẽ lên bức tranh tươi sáng hiệu quả của hai dự án bô xit Tân Rai và Nhân Cơ kèm theo việc công ty Trần Hồng Quân tham gia xây dựng nhà máy luyện nhôm. Trong khi đó, nhiều nhà khoa học phản bác lại luận điểm nói trên.
“….Với công nghệ, tư duy và quản lý hiện nay, dự án bô xít Tây nguyên còn thua lỗ dài lâu, hậu quả khó lường. Sau sự kiện chặt cây ở thủ đô Hà Nội, lấn sông Đồng Nai là hai vết nhơ khó rửa, người dân yêu cầu những người có trách nhiệm về dự án bô xit Tây Nguyên vượt lên chính mình, báo cáo trung thực với Thủ tướng và Nhà nước về các con số “biết nói” của dự án.”
Nhà văn Nguyên Ngọc từng nói với BBC rằng chính phủ Việt Nam nên dừng khai thác bauxite ở Tây Nguyên dù đã tốn tới “hai tỷ đôla” làm thí điểm.
Trong cuộc phỏng vấn dành cho BBC vào tháng 8/2014, ông Nguyên Ngọc nói “10 lý do” không nên làm bauxite mà ông và kỹ sư mỏ Nguyễn Thành Sơn đưa ra trong một bài viết phản đối khai thác bauxite “đang dần dần bộc lộ hết”.
Ngày 1/11/2007, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định 167 phê duyệt quy hoạch phân vùng, thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015.
Thủ tướng Việt Nam khi đó nói việc khai thác bauxite tại Tây Nguyên là “chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước”.
Trong khi đó Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vào năm 2011 nói “không có chủ trương cho Trung Quốc vào khai thác bauxite và đặc biệt chú ý về vấn đề quốc phòng và an ninh”.
Nguồn: http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2015/03/150330_ha_huy_thanh_bauxite_update