(Trao đổi với Anh Vũ, tác giả bài “Vì sao đạo đức xã hội xuống cấp như hiện nay”)
Tôi vừa đọc bài viết của Anh Vũ trên trang Bauxite, xin góp thêm vài điều. Theo ý kiến của cá nhân và trích dẫn thêm nhận xét của một số nhân vật đáng kính, Anh Vũ cho rằng nguyên nhân sự xuống cấp của đạo đức nằm ở nền giáo dục, sự quản lý nhà nước và thực thi pháp luật, ở chỗ cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, sự cạnh tranh không lành mạnh trong kinh tế thị trường, sự khen chê chưa đúng. Tôi đồng ý với những ý kiến ấy và cho rằng đó mới chỉ là một số nguyên nhân trực tiếp. Nếu đi tìm nguyên nhân trực tiếp thì còn có thể chỉ ra nhiều nữa chứ không phải chỉ chừng ấy, thí dụ những nguyên nhân từ nền văn hóa mà Nguyễn Gia Kiểng đã viết trong sách “ Tổ quốc ăn năn”. Nguyên nhân trực tiếp gắn với hiện tượng nên dễ thấy, nhưng nếu chỉ biết và tác dụng vào nó thì không thể nào triệt để. Phải tìm ra nguyên nhân gốc, có chữa được từ gốc thì mới có tác dụng cơ bản. Như một cái cây có nhiều hoa xấu, nhiều quả độc, cái gắn với hoa quả ấy là những cành nhỏ. Chặt từ từ từng cành nhỏ thì chặt chỗ này nó lại mọc ra chỗ khác, mà chặt một lúc toàn bộ thì quá khó, nếu chặt được mà cây còn sống thì rồi nó cũng sẽ mọc ra lớp cành mới khỏe hơn. Phải chữa cho cây từ gốc rễ. Để ngăn chặn và tiến tới loại bỏ sự xuống cấp đạo đức thì phải tìm ra và chữa từ gốc. Tôi đã viết và công bố bài “Nguyên nhân gốc của những tệ nạn”. Theo tôi thì nguyên nhân gốc của sự xuống cấp đạo đức cũng là nguyên nhân gốc của những tệ nạn vì trong những tệ nạn được nói tới thì sự xuống cấp về đạo đức là quan trọng nhất.
Trong bài viết tôi mới chỉ nêu ra ý kiến theo sự cảm nhận để trao đổi với bạn hữu mà chưa có dịp chứng minh đầy đủ. Tôi xin nêu lại và bàn thêm một chút để trao đổi với Anh Vũ và các bạn khác quan tâm. Theo tôi “ Nguyên nhân gốc của những tệ nạn của xã hội VN hiện nay là sự kết hợp, sự cộng hưởng của những thói xấu trong tính cách người Việt và những nội dung độc hại trong Chủ nghĩa Marx Lenin”.
Người Việt có nhiều tính cách tốt ( nhiều người thấy rõ, tôi xin không kể ra đây ) nhưng cũng có lắm tính cách xấu. Một số tính xấu vốn dĩ không phải riêng của người Việt mà là của loài người nói chung. Trong thời thịnh trị của các triều đại, của các chế độ, những tính xấu này bị kìm nén, bị hạn chế, bị xóa bỏ phần lớn nhưng không bị tiêu diệt hoàn toàn, nó vẫn còn lại mầm mống. Đến thời suy vi của xã hội thì những mầm mống này phát triển thành cây, thành rừng.
Chủ nghĩa Marx Lenin vào VN theo con đường của những nhà yêu nước. Cốt lõi của nó là đấu tranh giai cấp, chuyên chính vô sản, công hữu hóa tư liệu sản xuất, là liên minh và lãnh đạo của công nông. Hãy phân tích lời của bài “Quốc tế ca” thì thấy rõ. Nào là “Vùng lên hỡi nô lệ, bần hàn, quyết sống chết mà thôi, phá sạch tan tành, bao nhiêu lợi quyến ắt qua tay mình…”. Marx cho rằng “Hạnh phúc là đấu tranh”. Khi chúng ta cố vận dụng chủ nghĩa Marx về đấu tranh giai cấp vào Cải cách ruộng đất, Cải tạo tư sản, trừ bỏ những bất đồng về tư tưởng, khi cố ép xây dựng Hợp tác hóa nông nghiệp và mở rộng kinh tế quốc doanh thì không những tạo ra các thất bại thảm hại về kinh tế mà còn phá hoại đạo đức một cách nặng nề. Cải cách ruộng đất không những làm phá nát lực lượng sản xuất ở nông thôn, làm hủy hoại đạo đức con người mà còn tạo ra một lực lượng chống cộng khét tiếng ở Miền Nam trước đây. Có thể dẫn ra một số sự xuống cấp đạo đức bây giờ có nguồn gốc từ Cải cách ruộng đất.
Rồi tàn dư của chiến tranh. Trong chiến tranh nhân dân ta rất anh hùng nhưng cũng trong chiến tranh người ta khuyến khích dùng mưu chước để lừa và tiêu diệt kẻ địch, để chiến thắng. Tác hại về vật chất của chiến tranh dễ được khắc phục còn tác hại về tâm lý bị kéo dài.
Trong bài viết “ Đuổi hổ cửa trước rước sói cửa sau” và bài “ Một số nhầm lẫn của Marx” tôi cũng đã phân tích một số hạn chế và độc hại của chủ nghĩa Marx Lenin.
Khi nói “ nguyên nhân của A là sự kết hợp giữa B và C” thì sự kết hợp đó chỉ mới là một phép cộng, có làm tăng lên ở mức vừa phải. Khi nói “nguyên nhân là sự cộng hưởng giữa B và C” thì nên hiểu sự cộng hưởng này gần giống như trong vật lý khi một vật dao động nhận lực kích thích có tần số gần trùng với tần số dao động riêng, lúc đó biên độ dao động tăng lên rất lớn. Sự cộng hưởng giữa một số tính cách xấu của người Việt với những độc hại của chủ nghĩa Marx Lenin mới thực sự là nguyên nhân gốc của tệ nạn xuống cấp về đạo đức của xã hội hiện nay.
N.Đ.C.
Tác giả gửi BVN