Nguồn hình minh họa: FB Nguyễn Hoàng – Thanh Tâm
Khoảng 2 năm trước, do tính tò mò, tôi đếm số thành viên nội các VN, Mĩ và Úc, và so sánh trình độ học vấn qua bằng cấp của họ. Kết quả cho thấy 13/26 người có bằng tiến sĩ (www.tuanvietnam.net/2010-08-08-trinh-do-hoc-van-bo-truong). Nhân dịp thấy một danh sách thành viên Nội các mới, tôi đếm lại và so sánh với các nước China, Mĩ và Úc. Kết quả tóm lược trong bảng dưới đây cho thấy vài xu hướng thú vị.
| Nước | Tiến sĩ | Cao học (thạc sĩ) | Cử nhân | Không có bằng cấp đại học hay không biết |
| Việt Nam (27) | 12 | 5 | 10 | 0 |
| China (25)* | 5 | 8 | 12 | 0 |
| USA (22) | 2 | 4 | 16 | 0 |
| Canada (37) | 1 | 5 | 26 | 5 |
| Úc (18) | 0 | 3 | 12 | 3 |
* Chỉ tính 25 người trong Bộ Chính trị.
Việt Nam: Nội các 2011-2016 có 27 thành viên, kể luôn 5 phó thủ tướng. Trong số này, có 12 (44%) người có bằng tiến sĩ, 5 thạc sĩ, và 10 người là cử nhân. Sẵn dịp, tôi có đếm phân bố bằng cấp của 16 thành viên Bộ Chính trị. Thật thú vị, trong số 16 vị, 8 vị (tức 50%) có bằng tiến sĩ. Tính tương đối, trình độ học vấn của Bộ Chính trị còn cao hơn cả Nội các Chính phủ!
China: Tôi chỉ đếm được phân bố bằng cấp của 25 vị trong Bộ Chính trị Tàu. Trong số này, 5 người có bằng tiến sĩ, 8 người có bằng thạc sĩ, và 12 với bằng cử nhân.
Mĩ: Nội các có 22 người (tính luôn cả những người 7 người có hàm/chức vụ tương đương bộ trưởng). Trong số này chỉ có 2 người có bằng tiến sĩ, 4 người thạc sĩ, và 16 cử nhân. Chú ý, tôi tính bằng cấp loại JD trong nhóm cử nhân.
Canada: Một thông tin từ internet cho biết Nội các Canada có 37 thành viên; trong số đó, chỉ có 1 người là tiến sĩ, 5 thạc sĩ, và 26 cử nhân. Có 5 người chưa tốt nghiệp đại học.
Úc: Trong số 18 bộ trưởng và thủ tướng trong Nội các Tony Abbott, 3 người có bằng cao học, 12 người có bằng cử nhân (đặc biệt là cử nhân luật, LLB). Không có ai có bằng tiến sĩ, nhưng có 3 người chưa tốt nghiệp đại học.
Qua bảng so sánh trên, và nếu lấy tỉ lệ bằng tiến sĩ là một thước đo học vấn, thì VN rõ ràng Nội các Chính phủ và Bộ Chính trị VN có học vấn cao hơn Mĩ, Canada, Úc, và nước láng giềng là Tàu. Với tỉ lệ 44% bộ trưởng có bằng tiến sĩ, tôi đoán rất có thể Nội các Việt Nam có nhiều tiến sĩ nhất thế giới (nhưng cần phải kiểm chứng).
Nhiều người phàn nàn rằng VN có quá nhiều tiến sĩ, mà phần lớn họ không giảng dạy hay nghiên cứu. Những số liệu này cho thấy quả thật trong Nội các cũng có nhiều tiến sĩ. Chú ý rằng số bộ trưởng có bằng tiến sĩ cao gấp 2 lần số bộ trưởng có bằng cử nhân, và có thể nói đó là một phân bố bất bình thường.
====
Danh sách thành viên nội các và trình độ học vấn (tôi chú thích BS = cử nhân, MS = cao học / thạc sĩ, PhD = tiến sĩ)
1. Nguyễn Tấn Dũng: BS
2. Nguyễn Xuân Phúc: BS
3. Hoàng Trung Hải: MS
4. Vũ Văn Ninh: MS
5. Phạm Bình Minh: MS
6. Vũ Đức Đam: PhD
7. Phùng Quang Thanh: BS
8. Trần Đại Quang: PhD
9. Hoàng Tuấn Anh: BS
10. Nguyễn Thái Bình: BS
11. Nguyễn Văn Bình: PhD
12. Phạm Hải Chuyền: BS
13. Hà Hùng Cường: PhD
14. Trịnh Đình Dũng: MS
15. Nguyễn Văn Nên: PhD
16. Vũ Huy Hoàng: PhD
17. Phạm Vũ Luận: PhD
18. Cao Đức Phát: PhD
19. Giàng Seo Phử: BS
20. Nguyễn Minh Quang: BS
21. Nguyễn Quân: PhD
22. Nguyễn Bắc Son: PhD
23. Đinh La Thăng: PhD
24. Nguyễn Thị Kim Tiến: PhD
25. Huỳnh Phong Tranh: BS
26. Bùi Quang Vinh: BS
27. Đinh Tiến Dũng: MS
Danh sách uỷ viên Bộ Chính trị
1. Nguyễn Phú Trọng: PhD
2. Trương Tấn Sang: BS
3. Nguyễn Tấn Dũng: BS
4. Nguyễn Sinh Hùng: PhD
5. Lê Hồng Anh: BS
6. Phùng Quang Thanh: BS
7. Lê Thanh Hải: PhD
8. Tô Huy Rứa: PhD
9. Phạm Quang Nghị: PhD
10. Trần Đại Quang: PhD
11. Tòng Thị Phóng: BS
12. Ngô Văn Dụ: BS
13. Đinh Thế Huynh: PhD
14. Nguyễn Xuân Phúc: BS
15. Nguyễn Thị Kim Ngân: MS
16. Nguyễn Thiện Nhân: PhD
China: Danh sách uỷ viên Bộ Chính trị
- Xi Jinping: PhD (Institute of Humanities and Social Sciences at Tsinghua University)
- Ma Kai: MS
- Wang Qishan: BS [BVN bổ sung]
- Wang Huning: PhD, Professor
- Liu Yunshan: MS
- Liu Yandong: MS
- Liu Qibao: MS
- Xu Qiliang: BS
- Sun Chunlan: MS [BVN bổ sung]
- Sun Zhengcai: PhD
- Li Keqiang: PhD
- Li Jianguo: BS
- Li Yuanchao: PhD
- Wang Yang: BS
- Zhang Chunxian: MS
- Zhang Gaoli: BS
- Zhang Dejiang: BS
- Fan Changlong: BS
- Meng Jianzhu: MS
- Zhao Leji: MS
- Hu Chunhua: BS
- Yu Zhengsheng: BS
- Li Zhanshu: MBA
- Guo Jinlong: BS
- Han Zheng: BS
USA: Nội các
- John Forbes Kerry: BA
- Jacob Joseph “Jack” Lew: BA
- Charles Timothy “Chuck” Hagel: BA
- Eric Himpton Holder: JD
- Sarah Margaret Roffey Jewell: BE
- Thomas James “Tom” Vilsack: JD
- Penny Sue Pritzker: JD
- Thomas Edward Perez: MPA
- Kathleen Sebelius: MPA
- Shaun L. S. Donovan: MArch
- Anthony Renard Foxx: BA
- 12. Ernest Jeffrey Moniz: PhD
- Arne Duncan: BA
- Eric Ken Shinseki: MA
- Jeh Charles Johnson: JD
Những người mang hàm tương đương bộ trưởng
- Joseph Robinette “Joe” Biden: BA
- Denis Richard McDonough: BA
- Sylvia Mary Mathews Burwell: BA
- Regina “Gina” McCarthy: MS
- Michael B. Froman: DPhil
- Samantha Power: JD
- Jason Furman: PhD
Australia: Nội các
- Tony Abbott: MS
- Warren Truss: NA
- Julie Bishop: LLB
- Eric Abetz: LLB
- George Brandis: LLB
- Joe Hockey: LLB
- Barnaby Joyce: BS
- Christopher Pyne: LLB
- Nigel Scullion: NA
- Kevin Andrews: LLM
- Malcolm Turnbull: LLB
- Peter Dutton: Bbus
- Bruce Billson: BBus
- Andrew Robb: BEc
- David Johnston: LLB
- Greg Hunt: MA
- Scott Morrison: BS
- Mathias Cormann: NA
N. V. T.