Ngày 20 tháng 9/2013 ông Trương Nhân Tuấn có gửi cho chúng tôi một lá “thư mở”, cho biết ngày 18 tháng 9/2013, ông có viết một bài phê bình công trình Bản đồ mốc giới… của hai tác giả Dương Danh Huy và Phan Văn Song vốn đăng trên Bauxite Việt Nam và Dân Luận. Chúng tôi hoan nghênh mọi lời phê bình – nhất là đối với những vấn đề hệ trọng đối với đất nước, rất cần sự đóng góp trí tuệ của mọi người dân Việt. Tiếc thay, ông Trương Nhân Tuấn đi quá đà, không còn giữ trong phạm vi tranh luận khoa học, khi viết những dòng rất nặng nề, có ý kết tội chúng tôi thuộc loại hàng trăm, hàng ngàn học giả “cừu”, “dư luận viên” mà Đảng Cộng sản Việt Nam sử dụng để “định hướng dư luận”: “Nếu đã biết sai, bài báo vẫn không rút xuống, đây không còn nằm trong lãnh vực báo chí thuần túy mà nó bước qua lãnh vực tuyên truyền. Có điều, trong nước có đến 700 tờ báo để làm việc này, nghe nói dóc như vậy chưa đủ hay sao?
Đây là một vấn đề của đất nước. Đảng CSVN đã có hàng trăm, hàng ngàn học giả “cừu”, “dư luận viên” chuyên về việc định hướng dư luận.
“Công trình khoa học” này điển hình là một công trình “công phu” định hướng dư luận.”
Thiết tưởng “thái độ phê bình” của ông Trương Nhân Tuấn rất có hại cho học thuật và cho phong trào yêu nước và dân chủ. Thay vì thảo luận, nó quy chụp. Thay vì tôn trọng, nó phỉ báng. Thay vì đoàn kết, nó chia rẽ.
Còn về “nội dung phê bình” của ông, chúng tôi xin đăng bài trả lời dưới đây của ông Dương Danh Huy, một trong hai tác giả.
Bauxite Việt Nam
Gần đây ông Trương Nhân Tuấn (TNT) có viết một số bài về các bản đồ mốc giới mà chúng tôi gửi cho BVN và Dân Luận.
http://nhantuantruong.blogspot.com.au/2013/09/ve-vay-uoc-hay-sao.html
http://nhantuantruong.blogspot.com.au/2013/09/thu-mo-goi-cac-trang-web-bo-xit-va-dan.html
Quan điểm của TNT dựa trên những điểm chính sau:
“Các bản đồ được các tác giả gọi là “bản đồ mốc giới Việt Nam – Trung Quốc theo tọa độ từ nghị định thư phân giới cắm mốc” đã được thực hiện không theo đúng bất kỳ một qui cách quốc tế “cartographie – vẽ bản đồ” nào [1]. Cách vẽ của các tác giả là cách vẽ của con người thời cổ đại, lúc nhân loại chưa biết trái đất có hình cầu [2].
Thật vậy, các tác giả đã vẽ các bản đồ biên giới Việt-Trung theo tiêu chuẩn trái đất hình vuông [3]. Điều này được kiểm chứng ở các đường thẳng đứng vẽ song song [4]. Tức các ô ca-rô trên bản đồ đều là hình vuông và bằng nhau [5]. Trong khi các bản đồ, từ thế kỷ thứ 19 trở lại đây, người ta đã biết tới yếu tố “hình cầu – géodésie” của quả đất [6]. Từ hệ quả đó, ta thấy trên bất kỳ một tấm bản đồ nào, các đường kinh tuyến, tức các đường theo chiều bắc-nam, không phải là đường thẳng mà là đường cong, hội tụ lại với nhau ở hai điểm: cực bắc và cực nam (cực địa lý – khác với cực từ) [7]. Các đường ngang – tức vĩ tuyến – cũng là các đường cong, song song với nhau, chiều dài của các đường này không bằng nhau [8]. Những “tứ giác” trên bản đồ không bằng nhau, nếu khác vĩ tuyến. [9]”
Điều [1] và [2] là bậy bạ. Bản đồ của chúng tôi là bản đồ dùng phép chiếu Mercator, một trong những phép chiếu thông dụng của ngành vẽ bản đồ, mà TNT nói là “không theo đúng bất kỳ một qui cách quốc tế “cartographie – vẽ bản đồ” nào”, là “cách vẽ của con người thời cổ đại, lúc nhân loại chưa biết trái đất có hình cầu”.
Điều [3] cũng thật lạ lùng, khi TNT khẳng định rằng bản đồ dùng phép chiếu Mercator của chúng tôi là “theo tiêu chuẩn trái đất hình vuông”. Dĩ nhiên là trái đất là hình khối bầu dục ba chiều, và người ta dùng phép chiếu Mercator như một trong những phép chiếu có thể để chiếu lên một hình hai chiều (nghĩa là lên một bản đồ), chứ không phải là “theo tiêu chuẩn trái đất hình vuông”.
Điều [4] giải thích ba điều lạ lùng [1], [2], [3]: TNT không biết rằng trên một bản đồ dùng phép chiếu Mercator thì các đường kinh tuyến là các đường thẳng đứng song song.
Điều [5] là TNT nói đại mà không nhìn vào thực tế. Ai kiểm chứng cũng có thể thấy được rằng,
(a) các ô trên bản đồ của chúng tôi là các ô kinh tuyến, vĩ tuyến,
(b) chúng không phải là ô vuông như TNT nói đại mà là ô chữ nhật,
(c) chúng không phải bằng nhau như TNT nói đại mà có kích thước khác nhau.
Ở đây tôi cũng xin nói thêm là trên bản đồ Mercator thì các ô kinh tuyến, vĩ tuyến có những đặc điểm (b) và (c).
Điều [6]: Thật ra trong bản đồ Mercator mà chúng tôi dùng thì người ta, và chúng tôi cũng biết tới yếu tố hình khối bầu dục của trái đất.
Điều [7] cho thấy rõ ràng là TNT không biết về bản đồ Mercator. Trên bản đồ Mercator, các đường kinh tuyến là đường thẳng song song với nhau. Điều đó được dạy ở từ trường trung học. Vậy mà TNT lại dạy cộng đồng rằng “ta thấy trên bất kỳ một tấm bản đồ nào, các đường kinh tuyến, tức các đường theo chiều bắc-nam, không phải là đường thẳng mà là đường cong, hội tụ lại với nhau ở hai điểm: cực bắc và cực nam”.
Điều [8] cũng là sai hoàn toàn về bản đồ Mercator. Trên bản đồ Mercator, các đường vĩ tuyến là các đường thẳng song song với nhau và có chiều dài bằng nhau.
Chỉ có điều [9] thì TNT nói đúng, “Những “tứ giác” trên bản đồ không bằng nhau, nếu khác vĩ tuyến”, nhưng mà trên thực tế các hình chữ nhật trên bản đồ của chúng tôi không bằng nhau khi chúng khác vĩ tuyến. Nhưng TNT đã nói đại là chúng bằng nhau (mà không kiểm chứng) để có gì mà phê phán.
“Cái sai khác nữa là đem tấm bản đồ của Mỹ, vẽ theo các nguyên tắc khoa học, lên một mặt phẳng kẻ ô vuông [10].”
Điểm [10] là hệ quả của TNT không biết bản đồ của chúng tôi là bản đồ Mercator, hiểu sai cơ bản về bản đồ Mercator, và cho rằng bản đồ Mercator của chúng tôi là “mặt phẳng kẻ ô vuông”. Cũng xin nói thêm là dù không hiểu về bản đồ Mercator thì cũng có thể kiểm chứng là các ô trên bản đồ của chúng tôi không phải là vuông mà là chữ nhật.
Thật ra, các bản đồ của chúng tôi đã được vẽ theo đúng tiêu chuẩn của một bản đồ Mercator dùng hệ địa trắc WGS84. Những bài TNT viết thật ra chỉ là ông ấy không hiểu các bản đồ đó là gì, không hiểu về bản đồ Mercator, và có một số mục đích cá nhân.
Vấn đề mà người xem cần lưu ý khi xem các bản đồ đó là như tôi đã viết trên Dân Luận:
“Xin lưu ý rằng chúng ta không biết CIA World DataBank II đã dùng cơ sở nào để vẽ biên giới Việt-Trung (trước hiệp định 1999), và mức độ đáng tin cậy của nó là bao nhiêu.
Nếu so sánh biên giới của CIA World DataBank II với Google Maps ở những đoạn mà biên giới là sông thì có thể thấy rằng CIA World DataBank II đã đơn giản hóa biên giới. Quan trọng hơn, có vẻ như là biên giới trong CIA World DataBank II chỉ có độ phân giải khoảng một vài trăm mét, và sẽ không chính xác dưới độ phân giải đó.
Thí dụ như khi biên giới là Sông Hồng, và cột mốc nằm hai bên sông, thì vị trí của sông và biên giới trong CIA World DataBank II rõ ràng là sai, và CIA World DataBank II không thể hiện các khúc quanh của sông có trong Google Maps.
…
Tôi chỉ xem đường đỏ như có giá trị tham khảo (eg nó cho ta biết biên giới công bằng có lẽ ở đâu đó lân cận) và khuyến cáo mọi người không nên kết luận gì từ nó.”
Cũng xin nói thêm là trong 5 năm qua TNT có một số mục đích cá nhân cho nên hay đi theo các bài viết của tôi và Quỹ Nghiên cứu Biền Đông để “phản biện”. Trên nguyên tắc thì phản biện nào cũng là quý, bất kể động cơ. Đáng tiếc là trên thực tế “phản biện” của TNT dựa quá nhiều trên mục đích cá nhân và quá ít trên hiểu biết, cho nên nó thường đem kiến thức sai lầm đến cho cộng đồng.
D. D. H.
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.