1- Tom và Jerry đuổi đánh nhau sáng đến tối trên màn hình làm hành khách cười nghiêng ngả trên những chuyến xe Sài Gòn-Nam Vang.
Ngoài đời nước Cao Miên không hẳn thế khi Sam Rainsy phủ nhận kết quả bầu cử và tổng chỉ huy một cuộc biểu tình từ 22/8, mà đỉnh cao dự kiến là ngày 8/9/2013. Đã có hàng trăm và có khi đến ngàn người xuống đường vào thủ đô Campuchia từ đó đến nay. Thủ tướng đương nhiệm Hun Sen đã điều động các lộ quân thân tín từ các tỉnh về kinh – không hề giấu vẻ dương uy. Người quan tâm không khỏi liên tưởng đến việc Trung Quốc thảm sát Thiên An Môn bằng quân đội gốc tỉnh để họ không vì bất nhẫn với thị dân mà dừng tay.
2- Các cuộc biểu tình của đảng Sam Rainsy được tuyên bố sẽ biến thành tọa kháng, rồi hoa và nhang đèn sẽ thay cho gậy gộc sau chiếu chỉ của Quốc vương Shihamoni, lệnh cầu nguyện cho hòa bình nhằm hóa giải bất đồng.
Xưa kích động cực đoan từ dạo nhổ cột mốc 2009, nay tuyên bố đòi đất đảo Việt Nam và ngỏ lời kết bạn với “kẻ thù của kẻ thù”, Sam lợi dụng, đánh vào sự thừa tinh thần dân tộc và thiếu ký ức lịch sử của người Campuchia tầng lớp dưới rồi lên đấu đài nghênh chiến với gia tộc họ Hun.
Quân đội hoàng gia có mặt trên các tỉnh lộ Swayrieng, Kandal, Prey Veng và các cửa ngõ khác vào Phnompenh. Các kiểng chùa hết thanh thản… che giấu các loại trung đại liên hoặc biến thành các chốt dò xét các loại xe, xem những người nông dân đen nhẻm kia mấy phần có thể là đồng đảng họ Sam.
3- Nhiều vấn đề trong một sự kiện.
Phép thử cho nền dân chủ non trẻ hay chén đắng cho nền quân chủ lập hiến, tung bay các loại thánh chỉ, vương chiếu? Ký ức của một thời diệt chủng đã phai cùng phiên tòa cà giựt không phải vô tình, như muốn để cái chết xóa tội ác cúa các lão Ăng Ka và của ai nữa? Đám lá ngụy trang của tinh thần dân tộc chỉ để tụ chúng hay nhằm mở một mặt trận mới giúp tên đồng chí tốt (nay là của nhà Sam) đang gặm nhấm Biển Đông trong trò đánh lạc hướng? Henry Kissinger từng băn khoăn hàm ý liệu có phải cuộc diệt chủng 1975-79 của Polpot là một hình mẫu tựa như ứng với sự tự tương tàn của Angkor trong quá khứ. Có một lời nguyền bí ẩn nào chăng?
4- Nói gì thì nói, hai đại ca đang khéo dùng nguồn lực của nhân dân để giải quyết việc của cá nhân dưới màu áo đảng. Súng ống và nhân lực của chính phủ hoàng gia được Hun Sen trưng dụng. Niềm tin vào sự đổi mới, tự do và tình tự dân tộc Khmer được Sam Rainsy trưng binh. Khác với võ khí xong chảo muỗng nĩa của Tom và Jerry một trời một vực.
Chưa biết cái huông tương tàn có lại trở về hay không. Chỉ thấy cuộc đấu Hun-Sam nếu không có cách của những người biết tôn trọng sự khác biệt thì sẽ không dễ chịu như căp Tom-Jerry dẫu bị cán bẹp dí vẫn cứ bật dậy tung tăng mua vui cho đời cùng những tràng cười vô phạt.
Mảnh đất lạ vừa làm chậm bước tuyên bố chung ASEAN tháng 7/2012 đang quan tâm và được chú ý đến nhiều thứ chứ không hẳn chỉ là kinh tế. Những chuyến xe Miên Việt đầy những gương mặt du dân lam lũ nước tôi, từ ông phu hồ đến cô thợ tóc, mắt họ lạc thần khi tưởng lại các cuộc “cáp duồn” ác hại hoàn toàn khác hẳn trò chơi trên màn hình khi Jerry và Tom thản nhiên đập nhau bẹp đầu, gãy cổ trong cuộc trường sinh của Walt Disney.
L.V.T.
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN