Bài dưới đây tổng thuật buổi điều trần do Ủy ban Nghiên cứu Kinh tế và An ninh Mỹ – Trung (USCC) thực hiện. Đây là Ủy ban tư vấn cho Quốc hội về các hoạt động của Trung Quốc. Buổi điều trần cho thấy thái độ hung hăng của Trung Quốc không những đe doạ các nước có tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông với Trung Quốc như Việt Nam, Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines và Đài Loan, mà còn uy hiếp trực tiếp Mỹ và các nước có quyền lợi ở vùng này. Điều đó khiến cho “Đa số chính phủ các nước ASEAN đang háo hức mong đợi sự tham gia ngày càng nhiều của Hoa Kỳ”.
Chỉ có một chi tiết cần điều chỉnh, ấy là nhan đề bài báo. Ngay từ năm 1974 Trung Quốc đã dùng hải quân và không quân đánh chiếm toàn bộ Hoàng Sa và từ đó đến nay liên tục giết chết nhiều binh lính và ngư dân Việt Nam. Trung Quốc có khi nào từ bỏ lập trường hiếu chiến đâu, mà nói là “quay lại”? Chẳng qua là nay kinh tế Trung Quốc đang đi lên, dã tâm bành trướng có điều kiện để bộc lộ, nên mức độ hung hăng cao hơn xưa. Thế thôi!
Bauxite Việt Nam
Gary Feuerberg (The Epoch Times)
WASHINGTON – Trong một buổi điều trần cả ngày, ngày 4 tháng 2 tại Capitol Hill, các thành viên Quốc hội Mỹ và các chuyên gia đến từ Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng, các học viện và các tổ chức phi chính phủ đã cung cấp lời khai về các hoạt động của Trung Quốc ở Đông Nam Á, và những tác động về kinh tế, chiến lược và an ninh đối với Hoa Kỳ. Sự quan tâm của những nước láng giềng có chung biên giới biển và đất liền với Trung Quốc ở phía Nam đã thảo luận các vấn đề liên quan về việc Trung Quốc ngày càng gia tăng việc sử dụng vũ lực và các mối đe dọa để củng cố tuyên bố lãnh thổ của mình.
Buổi điều trần được tiến hành bởi Ủy ban Nghiên cứu Kinh tế và An ninh Mỹ – Trung (USCC), Ủy ban này tư vấn cho Quốc hội về các hoạt động của Trung Quốc.
“Đặc biệt là ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông), Trung Quốc ngày càng trở nên quyết đoán – thậm chí khiêu khích – hướng tới các nước hàng xóm của mình trong các vấn đề liên quan đến hàng hải”, Tiến sĩ Richard Cronin, thuộc Trung tâm Henry L. Stimson nói. Tiến sĩ Cronin xác nhận rằng hình như Trung Quốc đang quay lại lập trường thời kỳ trước năm 1995, khi họ áp dụng hành động quân sự để củng cố tuyên bố lãnh thổ của mình ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông).
“Kể từ thập niên 50, Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa đã đòi chủ quyền hầu hết vùng Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) như thể là vùng lãnh thổ hàng hải của Trung Quốc”, Tiến sĩ Andrew Scobell, thuộc trường Đại học Texas A&M nói.
“[Từ cuối năm 2007] Trung Quốc đã gia tăng tuần tra hải quân, gây áp lực với các công ty năng lượng nước ngoài để ngăn chặn các hoạt động trong vùng biển tranh chấp, [tiến hành các bước thích hợp đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa,] và đơn phương áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá ở vài vùng biển”, ông Bronson Percival, thuộc Trung tâm Phân tích Hải quân (CNA) cho biết. Ông Percival nói rằng, Trung Quốc khẳng định các tuyên bố đòi chủ quyền gây tranh cãi là “vấn đề song phương,” tức là giữa Trung Quốc và một quốc gia yếu hơn, và không thể được xử lý bởi “các cơ chế đa phương.”
Năm ngoái, Trung Quốc cho thấy hành động hung hăng đối với các tàu Hải quân Hoa Kỳ. Vào tháng 3 năm 2009 tàu hải quân Mỹ Impeccable ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) – thuộc vùng biển quốc tế – đã bị các tàu Trung Quốc quấy rối và đòi phải rời khỏi khu vực hoặc “phải chịu hậu quả,” dân biểu Dana Rohrabacher, thuộc đảng Cộng hoà ở tiểu bang CA xác nhận. Một sự cố tương tự đã xảy ra hồi tháng sáu với khu trục hạm USS John S. McCain.
“Không thể nào lầm tưởng những hành động này mang ý nghĩa gì. Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa cho thấy tín hiệu gây hấn qua các hành động của họ, tuyên bố sự thống trị và kiểm soát Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông)”, ông Rohrabacher nói. Ông nói thêm rằng, nếu Trung Quốc hành động theo cách hiếu chiến như thế này đối với Hoa Kỳ, một người có thể hình dung được sự đe dọa nào của Trung Quốc đối với các nước trong khu vực.
“Chúng tôi lên án mạnh mẽ hành động gây nguy hiểm cho sự an toàn các con tàu của chúng tôi, đó là sự vi phạm trắng trợn các tiêu chuẩn quốc tế về hành xử trên biển bên ngoài lãnh hải”, Phó Trợ lý Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, ông Robert Scher cho biết. Ông khẳng định rằng Hoa Kỳ bác bỏ bất kỳ nỗ lực nào nhằm hạn chế quyền tự do trên biển trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ). Gần 40% đại dương trên thế giới nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý. Do vậy, theo ông Scher, quyền hàng hải phải được duy trì, vì lợi ích kinh tế toàn cầu và hoà bình quốc tế.
Mặc dù không có mối đe dọa quân sự trực tiếp nào đối với Trung Quốc, nhưng họ đang củng cố quân đội với quy mô lớn mà chúng ta bỏ qua mối hiểm hoạ đối với chúng ta, dân biểu Rohrabacher nói. Ông muốn nói tới tên lửa chống vệ tinh và tên lửa đạn đạo đối hạm mà Trung Quốc đang phát triển, với ý định phản đối chúng ta giúp đỡ các đồng minh trong khu vực.
Theo Ủy viên Larry M. Wortzel, người đồng chủ trì buổi điều trần này, Trung Quốc đang phát triển khả năng hải quân được xem như mối đe dọa tiềm tàng đối với các nước có tranh chấp lãnh thổ trên biển với Trung Quốc như Việt Nam, Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines và Đài Loan. Ông nói rằng, suốt chuyến thăm Việt Nam của Ủy ban hồi tháng mười hai vừa qua, họ đã nghe nhiều lần việc Việt Nam quan tâm đến sự khẳng định của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) qua việc tranh chấp lãnh thổ của hai nước này.
Sự đồng thuận của tất cả các bên tham gia tại buổi điều trần là Mỹ nên tham gia nhiều hơn trong khu vực và có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự thống trị của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) và duy trì sự đi lại tự do của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ và nguồn cung cấp năng lượng.
ASEAN lo ngại khi Trung Quốc phát triển thương mại
Trong thập niên 90, các nước Đông Nam Á đã có những nỗi sợ hãi rằng Trung Quốc có thể làm điều gì đó, đặc biệt liên quan tới vùng lãnh thổ ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) mà Trung Quốc đòi chủ quyền. Ông Walter Lohman, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Châu Á, thuộc Heritage Foundation, đã cho ví dụ về các hành động đối đầu của Trung Quốc với Philippines qua việc tranh chấp quần đảo Trường Sa và cuộc khủng hoảng tên lửa 1995-1996 tại đảo quốc Đài Loan. Tuy nhiên, vào cuối thập niên 90 và những năm đầu sau năm 2000, Trung Quốc bắt đầu đảo ngược hình ảnh của mình bằng cách sử dụng một “cuộc tấn công quyến rũ”, trở nên bớt coi trọng vấn đề ý thức hệ hơn và nhấn mạnh các mối quan hệ thương mại trong các tranh chấp lãnh thổ.
Năm thành viên sáng lập của ASEAN (Hiệp hội các nước Đông Nam Á) vào năm 1967 là Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan, và các nước tham gia sau này là Brunei, Campuchia, Lào, Myanmar (Burma) và Việt Nam. Mục đích là hội nhập kinh tế, chính trị và văn hóa trong khu vực.
Mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc và ASEAN đang phát triển hàng năm và có khả năng phát triển hơn nữa sau Hiệp định Thương mại Tự do Trung Quốc – ASEAN (CAFTA), Hiệp định đó có hiệu lực ngày 1 tháng 1 trong năm nay. Thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và mười nước ASEAN đạt $193 tỷ trong năm 2008, qua mặt Hoa Kỳ, chỉ có $181 tỷ, làm cho Trung Quốc trở thành đối tác thương mại lớn thứ ba của ASEAN sau Liên minh châu Âu và Nhật Bản. “Xét về qui mô thị trường, CAFTA chỉ đứng sau European Community và Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA)”, giáo sư Donald E. Weatherbee, Trường Đại học South Carolina, nói.
“Theo Văn phòng Tổng Thư ký ASEAN, thương mại giữa ASEAN và Trung Quốc đã duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình là 26% một năm kể từ năm 2003,” ông Walter Lohman từ Heritage Foundation nói.”… có thể dự kiến rằng thương mại của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn của các đối tác thương mại khác của ASEAN… Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Malaysia và Việt Nam, và là đối tác lớn thứ hai của Philippines, Thái Lan, Singapore và Myanmar”, Giáo sư Weatherbee nói.
Gia tăng thương mại được các nước này chào đón, nhưng sự thống trị của Trung Quốc ở châu Á đã làm cho các nước này cảnh giác các động cơ của nó. Bởi vì đồng nhân dân tệ đang có giá thấp và Trung Quốc không muốn định giá lại”, xuất khẩu ASEAN thì ít cạnh tranh trong thị trường toàn cầu và nhập khẩu từ Trung Quốc – sẽ gia tăng với CAFTA – cạnh tranh hơn ở thị trường nội địa ASEAN. Việt Nam thấy cần thiết để hạ giá tiền tệ và các nước ASEAN khác, đặc biệt là Thái Lan có thể sẽ phải theo cho phù hợp”, Giáo sư Weatherbee nói. Ông cũng cho rằng, tiếng nói ở Indonesia, thị trường lớn nhất ASEAN, lo lắng rằng nhập khẩu hàng giá rẻ từ Trung Quốc sẽ dẫn đến mất rất nhiều việc làm trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp, và thuỷ sản.
Việc Trung Quốc gia tăng thương mại và đầu tư làm cho Trung Quốc có nhiều ảnh hưởng mà nó không có trước đây. Ví dụ, viên chức đứng hàng thứ hai của Trung Quốc, Xi Jinping, đã tới Phnôm Pênh để ký 14 hiệp định hỗ trợ kinh tế giữa Trung Quốc và Campuchia. Hai ngày sau đó, đất nước này buộc hồi hương 20 người tị nạn thiểu số Uyghur, những người đã được Cao ủy Liên Hiệp quốc bảo vệ, Giáo sư Weatherbee nói.
Ngoại trưởng Clinton: ‘Hoa Kỳ trở lại’
Tất cả những người ra điều trần đã nói về tầm quan trọng của vùng biển Đông Nam Á đối với Trung Quốc và các nước khác, phụ thuộc vào việc đi lại trong vùng Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông). “Các tuyến đường biển chạy qua khu vực Đông Nam Á là một trong những đường biển bận rộn nhất và quan trọng chiến lược nhất. Năm ngoái, 90% số dầu nước ngoài mà Trung Quốc nhập khẩu đã đi qua eo biển Malacca”, ông David B. Shear, Phó Trợ lý Ngoại trưởng nói.
Tuy vậy, Hoa Kỳ thiếu một chiến lược rõ ràng trong khu vực, theo những người điều trần.
“Đa số chính phủ các nước ASEAN đang háo hức mong đợi sự tham gia ngày càng nhiều của Hoa Kỳ. Suốt thời Tổng thống George W. Bush, đã có sự nhận thức rộng rãi rằng Hoa Kỳ chỉ quan tâm việc chống khủng bố và thờ ơ với các nhu cầu khác ở Đông Nam Á”, Tiến sĩ Ellen Frost, thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, xác nhận. Chính phủ Obama đã nỗ lực để làm mới và mở rộng sự tham gia của Mỹ ở Đông Nam Á. Trong tháng 7 năm 2009, Ngoại trưởng Clinton đã ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, đảo ngược chính sách của chính phủ Bush và đưa ra một cơ sở pháp lý cho quan hệ Mỹ-ASEAN. Cũng trong tháng bảy, bà đã tham dự Diễn đàn Khu vực ASEAN ở Phuket Thái Lan, nơi bà đã tuyên bố, “Hoa Kỳ đang trở lại.”
“Tuyên bố của bà Clinton” rõ ràng là sự đáp trả lại mối quan ngại về sự tham gia của Trung Quốc trong khu vực, cho thấy có khả năng gây bất ổn, đặc biệt là ở lưu vực sông Mekong và Biển Đông “, Tiến sĩ Cronin nói.
Hồi tháng 11, Tổng thống Obama đã gặp 10 nước ASEAN trong chuyến viếng thăm Singapore và đã tham dự Hội nghị Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC). Đó là lần đầu tiên có mặt tổng thống Mỹ với tất cả những người đứng đầu chính phủ các nước ASEAN. Và ngày 1 tháng 2, Nhà Trắng thông báo rằng tổng thống sẽ sang thăm Indonesia và Úc vào tháng ba.
Sự tham gia của Trung Quốc vào việc phá hoại các dự án cơ sở hạ tầng
Đa số các bằng chứng bằng văn bản của tiến sĩ Cronin bàn về quyết định của Trung Quốc xây tám đập thủy điện trên thượng nguồn sông Mê Kông, điều mà ông nói là sẽ có tác động tàn phá môi trường ở các nước hạ nguồn sông Mekong như: Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam. Ông cũng quy lỗi cho các quốc gia này (Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam) có cái nhìn thiển cận khi theo đuổi sự phát triển không bền vững về môi trường và có kế hoạch xây dựng 13 con đập trên dòng chính ở hạ nguồn sông Mekong.
“… Các đập nước trên dòng chính ở cả thượng nguồn sông Mê Kông tại Trung Quốc lẫn hạ nguồn sông Mekong tại Lào, Thái Lan, Campuchia [và Việt Nam] sẽ có tác động không thể lường trước đối với con người, an ninh lương thực và sinh kế trong toàn bộ lưu vực sông Mekong”, Tiến sĩ Cronin nói. Bảo tồn các nguồn cá, điều mà nhiều người phụ thuộc vào để tìm kế sinh nhai và khẩu phần ăn của họ, không tương ứng với các con đập chính.
Nhận xét chung về viện trợ của Trung Quốc cho các quốc gia Đông Nam Á, Ernest Z. Bower, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết:
“Thông thường, quỹ tài trợ của Trung Quốc được sử dụng để xây dựng các dự án không cần thiết, chỉ phục vụ mục đích chính trị hơn là yêu cầu thực tế. Các dự án này hỗ trợ các chính trị gia địa phương hơn là các yêu cầu thực tế. “
Người dịch: Ngọc Thu
Hình:
1– Dr. Richard P. Cronin, Director, Southeast Asia Program, Henry L. Stimson Center, at the U.S.-China Economic and Security Review Commission on Capitol Hill.
2- Robert Scher (l), Deputy Assistant Secretary of Defense for Southeast Asia, U.S. Department of Defense, and Robert Shear (r), Deputy Assistant Secretary for Eastern Asia and Pacific Affairs, U.S. Department of State.
3- Dr. Ellen L. Frost (l) and Professor Donald E. Weatherbee (r) answer questions on Capitol Hill on China economic and strategic interests in SE Asia and the South China Sea.
Nguồn: anhbasam.com