Ông Leonard Leo, Chủ tịch Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Mỹ (USCIRF). Nguồn: USCIRF
Ngày hôm qua, 18/11/2010, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ – USCIRF đã ra thông cáo lên án chính quyền Việt Nam bắt giữ ông Cù Huy Hà Vũ. Theo ông Leonard Leo, chủ tịch USCIRF, thì việc bắt giữ ông Cù Huy Hà Vũ là một sự sỉ nhục xúc phạm tới cố gắng của chính quyền Obama nhằm thúc đẩy các quan hệ với Việt Nam.
Có lẽ một trong những lý do để USCIRF lên tiếng vì văn phòng luật sư Cù Huy Hà Vũ đã đứng ra làm các thủ tục để bảo vệ quyền lợi cho các giáo dân Cồn Dầu trong một vụ tranh chấp đất đai với chính quyền Đà Nẵng.
Cồn Dầu là một khu làng ở gần thành phố Đà Nẵng. Chính quyền ở đây muốn trưng dụng đất đai để giao cho một công ty xây dựng khu du lịch. Người dân Cồn Dầu không chấp nhận việc cưỡng đoạt đất đai, đền bù rẻ mạt và phản đối mạnh mẽ. Một số nguồn tin cho biết là chính quyền đã thẳng tay trấn áp, bắt giữ, tra tấn những người chống đối.
Theo USCIRF, thì khoảng 60 người đã bị bắt giữ sau vụ xung đột với công an trong một đám tang ngày 04/05/2010, vì chính quyền muốn trưng dụng khu đất của nghĩa trang Cồn Dầu. Cuối tháng 10 vừa qua, sáu giáo dân Cồn Dầu đã bị đưa ra tòa. Hai người bị kết án từ 9 tháng đến một năm tù giam. Những người còn lại bị kết án 9 tháng tù treo.
Trong vụ xử này, văn phòng luật sư Cù Huy Hà Vũ không được chính quyền chấp nhận cho đứng ra bảo vệ quyền lợi cho các giáo dân Cồn Dầu.
Khi lên tiếng kêu gọi Việt Nam trả tự do tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ cũng khuyến cáo chính quyền Obama nên đưa Việt Nam, cùng 4 quốc gia khác vào danh sách CPC. Danh sách này hiện có Miến Điện, Eritrea, Iran, Bắc Triều Tiên, Trung Quốc, Sudan, Ả rập Xê út, và Uzbekistan. Nay Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế yêu cầu đưa thêm 5 nước là Irak, Nigeria, Pakistan, Turkmenistan và Việt Nam.
Về trường hợp Việt Nam, trong bản thông cáo USCIRF đã giải thích : “Việt Nam vẫn tiếp tục vi phạm quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng một cách nặng nề và có hệ thống. Việt Nam vẫn bắt giữ và đánh đập nhiều lãnh đạo tôn giáo, bắt nhiều ngôi chùa và nhà thờ phải đóng cửa, giải tán nhiều cuộc tập hợp cầu nguyện, sử dụng bạo lực nhắm vào các cộng đồng Phật giáo, bắt giam và đánh đập người đến chết ở giáo xứ Công giáo Cồn Dầu”.
Đối với Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Mỹ, như vậy là các điều kiện đã hội đủ để đưa Việt Nam vào danh sách CPC, và Ủy Ban đề nghị bộ Ngoại giao Mỹ chỉ định Việt Nam vào danh sách đó một lần nữa.
Xin nhắc lại là theo đề nghị của USCRIF, Việt Nam đã từng bị đưa vào danh sách các quốc gia cần đặc biệt quan tâm về vấn đề tự do tôn giáo vào năm 2004. Nhưng qua năm 2006, tên Việt Nam được Bộ Ngoại giao Mỹ rút ra khỏi danh sách này vài ngày trước lúc Tổng thống Mỹ lúc đó là George Bush đi thăm Việt Nam.
Từ năm 2009, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Mỹ đã lại khuyến nghị chính quyền đưa Việt Nam trở lại danh sách đó. Các nước nằm trong danh sách này hoàn toàn có thể bị các biện pháp trừng phạt, cho dù không được Washington áp dụng trong thực tế.